عمر خیام نیشابوری

عمر خیام نیشابوری، ریاضیدان، منجم، فیلسوف و شاعر بزرگ قرن پنجم هجری ایران است. علیرغم اینکه او به سبب رباعیاتش بیشتر مشهور است، ولی به اعتراف بسیاری از محققان، آنچه که وی در عصر خود، در زمینۀ ریاضیات و نجوم انجام داده کاری بس بزرگتر از سرودن رباعیاتی است که نه پیشۀ اصلی او، بلکه بیشتر حاصل مکاشفات درونی وی و فغان از نابسامانی هایی است که انسان معاصر او (و شاید حتی انسانِ قرنها پس از او) به آن دچار شده است. خیام را یکی از پایه گذاران علم جبر نوین میدانند. به علاوه دقیق ترین تقویم خورشیدی جهان که هنوز هم در اقصی نقاط جهان مورد استفاده است، حاصل فعالیت های شگفت انگیز وی در نجوم است.

نگاهی به زندگی عمر خیام نیشابوری

همچنین به همت ادوارد فیتزجرالد، شرق شناس انگلیسی که رباعیات او را ترجمه کرد، خیام هم اکنون شناخته شده ترین و شاید حتی محبوب ترین شاعر ایرانی در جهان به شمار می آید. دربارۀ خیام و بلندی جایگاه وی در بسیاری از حوزه ها، مقالات و کتاب های متعددی به فارسی و زبان های دیگر نوشته شده است. این باعث افتخار ما ایرانیان است که در هر نقطه ای از این مرز و بوم و در هر مقطعی از تاریخ، شخصیت هایی ظهور کرده اند که نام و آوازۀشان به نیکی تا ابد پابرجاست. امید است نسل کنونی ایران در جهت پرورش خیام های آینده که راهی بس دشوار و دلچسب است بتواند گام های بلند و مؤثری بردارد. قطعه‌ای که در بالا پخش می‌شود، یکی از رباعیات زیبای خیام با دکلمۀ زنده یاد احمد شاملو، آواز استاد شجریان و آهنگسازی فریدون شهبازیان است.

خیام نیشابوری، شاعر، ریاضیدان و فیلسوف بزرگ ایرانی، در قرن یازدهم میلادی در شهر نیشابور متولد شد. خیام در یک خانوادهٔ متوسط زندگی می‌کرد و در طول زندگی خود به عنوان یکی از بزرگترین شخصیت‌های ادبیات و علم ایران شناخته شد.خیام در دوران کودکی و نوجوانی خود، علاقهٔ زیادی به مطالعهٔ ریاضیات و علوم دیگر داشت. عمر خیام به طور خاص به حل مسائل ریاضی و ارقام علاقه‌مند بود و در این زمینهٔ استعداد بسیاری داشت. او به طور مستقل به مطالعهٔ آثار افلاطون و اقلیدس پرداخت و در آن زمان، این آثار به زبان عربی بودند.با گذشت زمان، خیام به عنوان یکی از بزرگترین شاعران فارسی زبان شناخته شد. او شعرهایی با مضامین مختلف نوشت که عشق، طبیعت، زندگی و مرگ، وجود و معنویت از جمله موضوعات مورد علاقهٔ او بودند.

عمر خیام نیشابوری به عنوان یکی از بزرگترین شاعران و فیلسوفان ایران

شعرهای خیام به زبان ساده و قابل فهم بودند و به طور گسترده‌ای در میان مردم محبوبیت داشتند.علاوه بر شعر، خیام به عنوان یک فیلسوف نیز شناخته می‌شود. عمر خیام نیشابوری در زمینهٔ فلسفهٔ زندگی و معنا، مسائل اخلاقی و فلسفهٔ علمی نظریاتی داشت. او به طور خاص به مسائل مربوط به وجود و معنویت علاقه‌مند بود و در آثار خود به بحث و تبادل نظر در این زمینه پرداخت.زندگی خیام پر از مشکلات و تحولات بود. خیام در طول زندگی خود به دلیل نظرات و آثار خود، مورد انتقاد و سرزنش قرار گرفت.

او به خاطر برخی از نظرات خود دربارهٔ مذهب و سیاست، به طور مکرر تحت فشار قرار گرفت و در نهایت به تبعید فرستاده شد.خیام در سال ۱۱۳۱ میلادی درگذشت. عمر خیام نیشابوری به عنوان یکی از بزرگترین شاعران و فیلسوفان ایران شناخته می‌شود و آثار او همچنان در حال حاضر مورد تحسین و تقدیر قرار می‌گیرند. او برای تأثیرگذاری بر ادبیات و علم ایران و جهان، به عنوان یکی از شخصیت‌های برجستهٔ تاریخ ایران محسوب می‌شود.

حکیم ابوالقاسم فردوسی

حکیم ابوالقاسم فردوسی شاعر بلندآوازه‌ی قرن چهارم هجری یکی از تأثیرگذارترین شعرای پارسی زبان کشورمان ایران است. وی در اثر حماسی و ماندگار خود \”شاهنامه\” به بیان ژرف‌ترین مفاهیم از دل اعماق تاریخ فراموش شدۀ این خاک و همچنین ستایش فضیلت‌های اخلاقی در جهت پرورش انسان آرمانی می‌پردازد

یادبودهای عمر خیام

یکی از حفره های ماه به افتخار این حکیم عالی قدر به نام عمر خیام نام گذاری شده است. و سیارک 3095 در سال 1980 به نام او نامگذاری شد.

یک هتل در تونس به نام عمر خیام است، و شراب هایی در کشور فرانسه و مصر تولید می شود که خیام نام دارد.

در سال 1956 فیلم آمریکایی عمر خیام ساخته شد. فیلم میراث دار: افسانه عمر خیام، فیلم آمریکایی دیگری است که در سال 2005 ساخته شد.

خیام شخصیت اصلی رمان سمرقند اثر امین معلوف می باشد. وی همچنین یکی از موضوعات بحث میان دو تن از شخصیت های رمان «گرگ دریا» اثر جک لندن هم می باشد.

«گزیده ای از رباعیات خیام»

چون عمر بسر رسد چه بغداد و چه بلخ

پیمانه چو پر شود چه شيرين و چه تلخ

خوش باش که بعد از من و تو ماه بسی

از سلخ بغره آید از غره بسلخ

جامی است که عقل آفرین می زندش

صد بوسه ز مهر بر جبین می زندش

این کوزه گر دهر چنین جام لطیف

می سازد و باز بر زمین می زندش

ماییم و می و مطرب و این کنج خراب

جان و دل و جام و جامه پر درد شراب

فارغ ز امید رحمت و بیم عذاب

آزاد ز خاک و باد و از آتش و آب

اين قافله ی عمر عجب می گذرد!

درياب دمی که با طرب می گذرد؛

ساقی، غم فردای حريفان چه خوری.

پيش آر پياله را، که شب می گذرد.

ای دیده اگر کور نئی گور ببین

وین عالم پر فتنه و پر شور ببین

شاهان و سران و سروران زیر گلند

روهای چو مه در دهن مور بین